Salataların vazgeçilmezi, kahvaltıların renkli eşlikçisi ve yemeklerin lezzet tamamlayıcısı olan domates; hem düşük kalorili hem de besleyici yönüyle ön plana çıkan sebzelerden biridir. Peki domates kaç kalori? Çiğ, pişmiş, kurutulmuş veya salça formundaki domatesin kalori değeri nasıl değişir? Domatesin vitamin içeriği, sağlık üzerindeki etkileri ve diyetle ilişkisi nedir? İşte bu yazıda tüm bu sorulara bilimsel ve pratik bilgilerle yanıt veriyoruz.
Domates Nedir? Kısa Bir Tanım
Domates, patlıcangiller (Solanaceae) familyasına ait, hem sebze hem meyve olarak sınıflandırılan, dünyada en çok tüketilen gıdalardan biridir. Anavatanı Güney Amerika olan domates, bugün hemen her coğrafyada yetiştirilebilmekte ve yüzlerce farklı türü bulunmaktadır. Renginden aromasına kadar oldukça çeşitlilik gösterir.
Domates Kaç Kalori? Kalori Tablosu
Domatesin kalorisi, türüne ve porsiyon büyüklüğüne göre değişiklik gösterse de genel olarak düşük kalorilidir.
| Domates Türü / Porsiyon | Kalori (kcal) |
|---|---|
| 1 Orta Boy Domates (~150 g) | 25 kcal |
| 100 Gram Domates | 18 kcal |
| 1 Büyük Domates (~200 g) | 35 kcal |
| 1 Cherry Domates (~15 g) | 3 kcal |
| 1 Su Bardağı Doğranmış Domates (~180 g) | 32 kcal |
| 1 Tatlı Kaşığı Domates Salçası | 13 kcal |
| 1 Yemek Kaşığı Domates Salçası | 39 kcal |
| 1 Dilim Kurutulmuş Domates (~8 g) | 27 kcal |
Domates, su oranı yüksek bir sebzedir (yaklaşık %95’i sudur). Bu nedenle kalorisi düşüktür ve hacimli bir besin olduğu için tokluk hissi verir.
Domatesin Besin Değeri (100 Gram İçin)
- Kalori: 18 kcal
- Karbonhidrat: 3.9 g
- Şeker: 2.6 g
- Protein: 0.9 g
- Yağ: 0.2 g
- Lif: 1.2 g
- C Vitamini: 13 mg (%22 Günlük Değer)
- A Vitamini: 833 IU (%17 Günlük Değer)
- Potasyum: 237 mg
- Likopen: 3000–7000 mcg
Domates, antioksidanlar açısından son derece zengin bir sebzedir. Özellikle likopen, domatese kırmızı rengini veren ve sağlığa birçok faydası olan bir bileşiktir.
Domatesin Sağlığa Faydaları
1. Antioksidan Zengini
Domatesin en önemli bileşiklerinden biri olan likopen, hücre hasarını önleyen güçlü bir antioksidandır. Özellikle pişmiş domateste likopenin emilimi artar.
2. Kalp Sağlığını Destekler
Likopen, potasyum ve C vitamini gibi içerikleriyle domates, kalp-damar hastalıklarının riskini azaltabilir.
3. Kanser Riskini Azaltabilir
Bazı araştırmalar, düzenli domates tüketiminin özellikle prostat, akciğer ve mide kanserine karşı koruyucu etkiler gösterebileceğini ortaya koymuştur.
4. Cilt ve Göz Sağlığına Katkı
A vitamini içeriği sayesinde göz sağlığına katkı sağlar. Ayrıca cilt yaşlanmasını geciktiren antioksidan bileşenler içerir.
5. Sindirim Sistemini Destekler
Lif içeriği sindirimi kolaylaştırır, bağırsak sağlığını korur ve kabızlık riskini azaltır.
Domatesin Kalorisi Pişince Artar mı?
Domates pişirildiğinde su oranı azalır, yani gram başına düşen kalori miktarı artar. Ancak toplam kalori değeri, yağ veya başka malzeme eklenmediği sürece belirgin şekilde değişmez. Ayrıca pişmiş domateste likopenin biyoyararlanımı (emilimi) artar, bu da sağlık açısından bir avantajdır.
Domates Salçası Kaç Kalori?
Domates salçası, konsantre bir form olduğu için kalori oranı daha yüksektir. 1 yemek kaşığı salça yaklaşık 39 kcal içerir. Salça kullanımında miktara dikkat edilmelidir. Özellikle yağda kavrularak tüketildiğinde kalorisi daha da artar.
Kurutulmuş Domates Kalori Değeri
Kurutulmuş domates su kaybı nedeniyle oldukça yoğun enerji içerir. 100 gram kurutulmuş domates yaklaşık 258 kcal’dir. Genelde salatalarda veya atıştırmalık olarak kullanılır. Yağ içinde bekletilen kurutulmuş domateslerin kalori değeri daha da yükselir.
Diyette Domates Tüketilir mi?
Kesinlikle evet. Domates:
- Düşük kalorili,
- Yüksek hacimli,
- Lif oranı yüksek,
- Tokluk hissi veren,
- Sağlık destekleyici bir sebzedir.
Bu özellikleriyle diyetlerde gönül rahatlığıyla kullanılabilir. Özellikle çiğ olarak kahvaltılarda, salatalarda veya ara öğünlerde tercih edilebilir. Ancak salça, domates suyu veya kurutulmuş domates formlarında porsiyon kontrolü önemlidir.
Domatesin Şeker İçeriği Yüksek mi?
Domates, doğal olarak şeker içerir. 100 gramda yaklaşık 2.6 gram doğal şeker vardır. Ancak bu miktar oldukça düşüktür. Şeker hastaları da domatesi genelde güvenle tüketebilir. Yine de salça ve sos formundaki ürünlerde ek şeker olup olmadığına dikkat edilmelidir.
Domates Suyu Kaç Kalori?
Hazır satılan 1 bardak (250 ml) domates suyu yaklaşık 40–50 kcal civarındadır. Evde tuz ve şeker ilavesiz hazırlanan domates suyu ise 35–40 kcal olur. Özellikle tuz içeriğine dikkat edilmelidir.
Domates Tüketiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Reflüsü olanlar domatesi çiğ tükettiğinde mide yanması yaşayabilir.
- Böbrek sorunu olanlar yüksek potasyum içeriği nedeniyle dikkatli tüketmelidir.
- Alerjisi olan bireylerde nadiren de olsa domates alerjisi görülebilir.
- Mevsiminde tüketim en lezzetli ve besleyici domatesleri sağlar.
Domatesin Diyette Kullanım Önerileri
- Kahvaltılarda zeytinyağı ve kekik ile lezzetlendirin.
- Yoğurtlu domates salatası yaparak hem tok tutan hem de ferahlatıcı bir ara öğün oluşturun.
- Zeytinyağlı domates çorbası hazırlayarak düşük kalorili ama doyurucu bir akşam yemeği yapın.
- Fırında biber ve kabakla birlikte domates dilimleri pişirin.
- Tam buğday ekmeği üzerine dilimlenmiş domates ve lor peyniriyle pratik bir tost hazırlayın.
Sonuç: Domates Hem Hafif Hem Sağlıklı
Domates, düşük kalorisi, yüksek besin değeri ve sağlık açısından sunduğu sayısız fayda ile her öğünde tüketilmesi gereken bir sebzedir. Kalori hesabı yapanlar veya diyet uygulayanlar için domates harika bir seçenektir. Üstelik çeşitliliğiyle yemeklerden salatalara, çorbalardan atıştırmalıklara kadar birçok formda sofralara lezzet ve sağlık katmaya devam eder.
Sık Sorulan Sorular
1. Günde kaç domates yenmeli?
Sağlıklı bir birey için günde 1–3 adet orta boy domates tüketimi uygundur.
2. Domatesin kalorisi mevsime göre değişir mi?
Mevsim dışı domatesler aroma ve besin değeri bakımından zayıf olabilir ancak kalorileri çok değişmez.
3. Domates kabuğu sindirimi zor mu?
Bazı hassas bireylerde domates kabuğu sindirim güçlüğüne yol açabilir. Soyularak tüketilebilir.
4. Domates kilo verdirir mi?
Tek başına kilo verdirmez ama düşük kalorili ve tok tutucu olduğu için diyetin etkili bir parçası olabilir.
